Proses Güvenliği Nedir?
Proses Güvenliği, tehlikeli maddelerin bulunduğu işletmelerde tasarım sürecinden işletme sürecine kadar olan her aşamada, işletim koşullarında (normal şartlar altında) tutmak ve olası hatalar sonucu kimyasalın; yangın, patlama veya çevresel faktörler (toksik etki) gibi etkenler oluşturmaması için uygulanan ve alınan önlemlerin bütününü ifade eder.
Bu süreç, zamanında alınan önlemler sayesinde ciddi yaralanma veya ölümleri, maddi hasarları ve üretim kaybını da engelleyebilir. Proses Güvenliği, iş sağlığı ve güvenliğiyle benzerlikler taşır ancak farklı bir odak noktasına sahiptir.
İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), kazaların önlenmesi ve kaza sonuçlarında kişilerin, işletmelerin, ekonominin ve çevrenin minimum düzeyde etkilenmesi için alınacak önlemleri göz önünde bulundurur. İSG, genel olarak insanların sağlığını ve güvenliğini korumayı amaçlar.
Proses Güvenliği, İSG’nin bir parçasıdır ve işletmelerde tehlikeli maddelerin güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için özel olarak tasarlanmıştır. Bu iki kavramın arasındaki fark, İSG’nin genel olarak insan sağlığına ve güvenliğine odaklanırken, Proses Güvenliği’nin tehlikeli maddelerin güvenli kullanımı ve olası tehlikelerin önlenmesi üzerine odaklanmasıdır.
Proses Güvenliği için yasal gereklilikler ülkeden ülkeye değişebilir. Örneğin, Türkiye’de SEVESO direktifine göre hazırlanmış olan “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” yasal bir gerekliliktir.
Proses Güvenlik Yönetim Sistemi, işletmede tehlike oluşturabilecek operasyonel faaliyetleri kontrol altında tutmak için hazırlanmış bir sistemdir. Bu sistem, işletmelerin SEVESO Direktifi kapsamında belirlenen alt ve üst seviyeli kuruluşlar olup olmadığına bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Proses Güvenlik Yönetim Sistemi’nin yapı taşları arasında güvenlik kültürü, yasal gereklilik ve standartlara uyum, işletmedeki proses güvenliği yetkinliği, çalışan katılımı, paydaşların bilgilendirilmesi, proses bilgi birikim yönetimi, tehlike tanımlama ve risk analizi, işletme prosedürleri, güvenli çalışma pratikleri, tesis bütünlüğü ve güvenilirliği, yüklenici yönetimi, eğitim ve performans güvencesi, değişiklik yönetimi, işletmesel hazır olma, operasyonların yürütülmesi, acil durum yönetimi, kaza olay araştırması, ölçümler ve metrikler, denetleme ve yönetimin gözden geçirmesi yer alır.
